Gustaw Sajdok

Gustaw Sajdok (1935-2002)

Urodził się w 1935 roku w Bystrzycy nad Olzą. Ukończył studia pedagogiczne w Karwinie i Ostrawie. Później podjął pracę jako nauczyciel. Był kierownikiem polskich szkół w Bystrzycy, Karpętnej i Mostach koło Jabłonkowa. W latach 1981-1983 był redaktorem naczelnym tygodnika “Zwrot”, kierował Wydziałem Kultury i Oświaty ZG PZKO, redaguje także miesięcznik dla młodzieży “Ogniwo”. Był związany z lokalnym ruchem teatralnym, pisał i reżyserował liczne spektakle dla szkół i wielu lokalnych zespołów. Autor licznych fraszek i aforyzmów, dał się również poznać jako znakomity autor poezji i sztuk teatralnych dla dzieci. Zmarł nagle w listopadzie 2002 roku.

Debiutancki zbiór Zanim rozdzwonią się kosy z 1975 roku jest wyrazem przywiązania poety do rodzinnej ziemi, zwłaszcza do regionu beskidzkiego. Jego dalsza twórczość poetycka nie odznacza się żadną radykalną zmianą, nie prowokuje do polemiki z autorem, jest wyciszona i bardziej kontemplacyjna. Sajdok określał sam siebie jako humanistę ze skłonnością do pacyfizmu. Jego wiersze tropią paradoksy rzeczywistości, szukają dróg porozumienia między ludźmi, są przesycone tolerancją dla ludzkich słabości i współczuciem dla skrzywdzonych. Poeta dba o warstwę emocjonalną swoich utworów, o swoistą nastrojowość, chociaż publikując zbiór aforyzmów pt. Świat – do góry nogami przekonał także o swoich umiejętnościach dosadnej i zdyscyplinowanej wypowiedzi. W świadomości czytelników utrwalił się przede wszystkim jako znakomity autor poezji dla dzieci. Jego zbiór wierszy Zaczarowany młynek, wydany w 1987 roku i od razu przetłumaczony na język czeski (w przekładzie Karla Vůjtka), z takimi wierszami jak np. „Taaaka ryba”, „Pech”, „Zaczarowany młynek” – stał się klasyką dziecięcej lektury polskich szkół na Zaolziu.

 

Dzieła

Zanim rozdzwonią się kosy“ (1975) – debiutancki tomik poetycki
Korzenie“ (1980) – tomik poetycki
Zaczarowany młynek“ (1987) – poezja dla dzieci
Kocham“ (1991) – tomik poetycki
Świat do góry nogami“ (1992) – zbiór aforyzmów
Złote myśli, sentencje, aforyzmy, gnomy“ (1996) – zbiór aforyzmów

 

Fragmenty

Pełnia

Dzień
chce być pełnią
południa
Człowiek
nie zawsze
doczeka…
Kto rozkazał
umierać
nie żyjącym…
Piszę
by przed zachodem
odczuć pełnię

 

(„Zwrot”, 1964/1)

Gorycz samotności

Noszę w sobie
gorycz samotności
Mieszkam
w grocie
góry lodowej
Siedzę
na trumnie
w białych rękawicach
milczek bezimienny
Boją się wyciągnąć
do mnie
dłoń
Noc polarna
wdarła się
w pustą przestrzeń
Nadejdzie czas
kiedy dzwony
na wysokim niebie
rozkołyszą się
a w ogonie
spadającej gwiazdy
zobaczę
płaszcz czarnoksiężnika
nareszcie
będę nietykalny

x x x

Na świecznikach beskidzkich gór
płoną poranki
dogorywają wieczory

Nie jesteś turystą podpatrującym
Piękno
rozebrane z płaszcza nocy
z koszuli porannych mgieł

Te grónie są twoje

Zenit nieba wesprzyj kolumną
pachnącą żywicą

 

(Odnajdywanie siebie. Almanach Grupy Literackiej ’63, K. Kaszper, Czeski Cieszyn 2003)

 

Polecane strony

B. Sabath, Strofy sercem pisane
Wspominamy Gustawa Sajdoka

 

 

< Jan Pyszko    Jacek Sikora >